Cấm xe tải chạy ở làn trái trong cùng cao tốc là hợp lý?

Đại diện Cục CSGT (C08, Bộ Công an) cho biết đã đề nghị Cục Đường bộ VN (Bộ Xây dựng) thí điểm tổ chức lại giao thông trên tuyến cao tốc Hà Nội – Hải Phòng từ Km 0+000 đến Km 105+417 và cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ từ Km 182+300 đến Km 211+250 (những đoạn có 3 làn xe – PV).

Với tuyến Hà Nội – Hải Phòng, làn trái trong cùng sát dải phân cách (làn 1) có tốc độ tối đa 120 km/giờ, tối thiểu 90 km/giờ, cấm xe tải. Làn số 2 tốc độ tối đa 100 km/giờ, tối thiểu 80 km/giờ; làn số 3 tốc độ tối đa 100 km/giờ, tối thiểu 60 km/giờ; các xe đều được hoạt động.

Với tuyến Pháp Vân – Cầu Giẽ, làn 1 tốc độ tối đa 100 km/giờ, tối thiểu 80 km/giờ, cấm xe tải; làn 2 tốc độ tối đa 100 km/giờ, tối thiểu 70 km/giờ; làn 3 tốc độ tối đa 100 km/giờ, tốc độ tối thiểu 60 km/giờ, các xe đều được hoạt động.

Dự kiến sau khi thí điểm giai đoạn đầu với xe tải, C08 sẽ đề xuất cấm lưu thông trên làn 1 tại 2 tuyến cao tốc nêu trên với cả xe khách.

“Kêu trời” vì xe tải bám làn trên cao tốc

C08 dẫn số liệu 6 tháng đầu năm 2025 cho thấy cứ 3 vụ tai nạn giao thông thì có 1 vụ liên quan đến xe tải, xe khách. Nhiều trường hợp cố tình điều khiển phương tiện tốc độ thấp đi ở làn trái trong cùng (đặc biệt là xe tải lớn, container), chuyển làn đường liên tục…, làm cản trở lưu thông trên cao tốc, dẫn tới nguy cơ tai nạn.

ẢNH: NGUYỄN TUÂN

Để giải quyết tình trạng trên, C08 đề xuất thí điểm phân làn tốc độ như đã nêu, đồng thời đề nghị khẩn trương lắp đặt hệ thống biển báo trên từng làn đường, sơn báo hiệu tốc độ tối đa, tốc độ tối thiểu lên trên mặt đường, cứ 15 – 20 km nhắc lại một lần.

Đề xuất của C08 đang là chủ đề bàn luận sôi nổi trên các diễn đàn mạng xã hội về giao thông. Đa phần ý kiến đều ủng hộ. Anh Phạm Ân (32 tuổi, trú Hà Nội), thường xuyên di chuyển trên 2 tuyến cao tốc Hà Nội – Hải Phòng và Pháp Vân – Cầu Giẽ, kể: “Nhiều xe tải, container chạy 80 – 90 km/giờ nhưng nhất quyết bám làn trong cùng, thậm chí 2 xe đi song song 2 làn, xe phía sau cũng phải đi chậm theo vì không thể vượt”. Với việc cấm xe tải ở làn trái trong cùng, anh Ân kỳ vọng sẽ tăng khả năng lưu thông trên cao tốc, xe đi nhanh sẽ có làn riêng thay vì liên tục phải chuyển làn để vượt rồi lại nhập làn, vừa ức chế vừa nguy hiểm.

Chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thanh cũng cho rằng đề xuất của C08 là hợp lý. Xe tải, container thường chở hàng nặng, ít khi chạy đến tốc độ tối đa cho phép, một số tài xế dù chạy chậm nhưng lại không muốn đi vào làn bên phải, buộc xe khác phải tránh, chuyển và vượt bên phải. Tình trạng này không chỉ gây nguy hiểm về an toàn giao thông mà còn gây lãng phí nguồn lực, khi cả dòng xe phía sau phải chậm theo. Việc quy định xe tải, container chỉ được chạy ở làn 2 và làn 3, nơi có tốc độ tối đa thấp hơn, sẽ giúp tài xế làm chủ tay lái tốt hơn, phần nào giảm thiểu nguy cơ rủi ro.

Luật sư Bùi Đình Ứng, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội, viện dẫn luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ: Phương tiện tham gia giao thông đường bộ di chuyển với tốc độ thấp hơn phải đi về bên phải theo chiều đi của mình. Luật quy định là vậy, song thực tế, nhất là trên cao tốc, ý thức chấp hành của nhiều tài xế còn rất hạn chế, “làn đường tối đa 120 km/giờ nhưng nhiều người cứ chạy 90 – 100 km/giờ, mặc kệ xe phía sau xin vượt”, ông Ứng nói. Với đề xuất của C08, mặt tích cực là sẽ giúp xóa bỏ tình trạng đi chậm nhưng cố tình bám làn tốc độ cao, tài xế vi phạm có thể bị “phạt nguội” nếu không tuân thủ phân luồng tốc độ.

Có dễ áp dụng đại trà?

Ở góc nhìn khác, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN, cho rằng tốc độ lưu thông đã được tính toán dựa theo thiết kế của từng tuyến cao tốc, nên áp dụng bình đẳng cho mọi phương tiện thay vì có sự phân biệt với xe tải hay xe khách. Chưa kể, nhiều xe kinh doanh vận tải tranh thủ chạy vào ban đêm hoặc rạng sáng, nhằm phù hợp với tính chất công việc, tranh thủ đường vắng, rút ngắn thời gian di chuyển… Khung giờ này mật độ phương tiện ít, xe tải muốn đi tốc độ cao nhưng lại bị cấm lưu thông ở làn 1 sẽ dẫn tới lãng phí. Ông Quyền kiến nghị thay vì phân luồng lại theo tốc độ thì nên áp dụng và chế tài thật nghiêm đối với các trường hợp đi tốc độ thấp mà cố tình bám làn tốc độ cao, vi phạm nguyên tắc đã được quy định trong luật.

ẢNH: C08

Chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thanh đề cập tới vấn đề cần tính toán thêm. Thứ nhất, việc cấm xe tải đi vào làn trái trong cùng sẽ khả thi với các tuyến cao tốc có 3 làn xe, nhưng với những tuyến chỉ có 2 làn xe thì khá phức tạp. Thứ hai, tới đây C08 dự kiến mở rộng phạm vi cấm lưu thông ở làn 1 với cả xe khách, ông Thanh cho rằng cần có sự phân biệt theo số chỗ ngồi của phương tiện để áp dụng cho linh hoạt. “Chỉ nên cấm với xe khách loại 35 chỗ trở lên chẳng hạn, vì những xe này có kích thước lớn, chạy ở làn tốc độ cao nhất sẽ ít nhiều tiềm ẩn rủi ro”, ông kiến nghị.

Anh Phạm Ân thì băn khoăn trước phương án phân làn trên tuyến cao tốc Hà Nội – Hải Phòng. Theo đề xuất của C08, làn 1 có tốc độ tối đa 120 km/giờ, làn 2 và 3 tốc độ tối đa 100 km/giờ, nếu một phương tiện (không phải xe tải) di chuyển tốc độ 100 km/giờ và cố tình bám làn 1 thì xe phía sau sẽ không thể vượt, vì làn 2 bên cạnh tốc độ tối đa cũng chỉ là 100 km/giờ. Anh Ân cho rằng nên duy trì tốc độ tối đa 120 km/giờ ở cả làn 1 và 2, đồng thời cấm xe tải ở làn 1 như đề xuất.

Còn theo luật sư Bùi Đình Ứng, song song với việc thí điểm như đề xuất của C08, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức tham gia giao thông của tài xế, cụ thể là văn hóa đi đúng làn đường theo đúng tốc độ lưu thông, nhường đường khi có đủ điều kiện. “Khi ý thức đã tốt thì dù xe tải, container hay xe con, không cần cấm cũng sẽ đi đúng, đi có văn hóa”, luật sư Ứng nói.