Ông Trump 'mập mờ chiến lược' với bài toán Iran

“Bạn không biết liệu tôi sẽ làm điều đó. Tôi có thể làm, có thể không. Không ai biết tôi sẽ làm gì cả”, Tổng thống Trump trả lời khi được hỏi về kế hoạch với Iran trong một buổi lễ tại Nhà Trắng hôm 18.6. “Không gì kết thúc cho đến khi nó kết thúc. Chiến tranh rất phức tạp. Nhiều điều tồi tệ có thể xảy ra, rất nhiều ngã rẽ có thể xuất hiện”, ông nói.

Trả lời phóng viên CNN tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump cho biết ông chưa đưa ra quyết định cuối cùng vì đang chịu áp lực từ Israel và sự phản đối của cử tri MAGA. “Tôi có ý tưởng, nhưng chưa có quyết định cuối cùng. Tôi muốn quyết định ngay phút chót, bạn biết đó vì mọi thứ có thể thay đổi”.

Đúng như ông nói, không ai biết chủ nhân Nhà Trắng sẽ làm gì, điều mà một số nhà phân tích gọi là sự mập mờ chiến lược của ông Trump. Nhưng CNN cũng đưa ra một bình luận đáng chú ý, có thể chính ông cũng chưa chắc chắn.

Theo đánh giá của CNN, đó là phong cách điển hình của ông Trump bởi ông có vẻ muốn cả bạn lẫn thù luôn trong trạng thái phán đoán, không chắc chắn. Ông Trump tin rằng sự khó lường và bất ổn, những yếu tố mà hầu hết tổng thống tìm cách tránh xa trong các tình huống khủng hoảng, lại mang đến cho ông lợi thế chiến lược.

ảnh: reuters

Chính sự mập mờ ấy cho phép ông Trump kéo dài thời gian ra quyết định và né tránh việc bị ràng buộc bởi những hành động không thể đảo ngược. Những người ủng hộ ông thì gọi đây là tài thao lược nhưng cũng chưa có đủ căn cứ để thấy “chiến lược” ấy của ông chủ Nhà Trắng có thể áp dụng thành công trong các cuộc đối đầu địa chính trị hoặc trong việc duy trì hòa bình toàn cầu.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Adam Schiff của đảng Dân chủ bày tỏ quan ngại trên chương trình The Situation Room: “Không rõ ông ấy đang nghĩ gì. Ông ấy do dự về Iran – điều tôi có thể hiểu. Nhưng chúng ta không thấy tín hiệu rõ ràng nào rằng ông ấy nghiêng về hướng đàm phán hay tấn công Iran”.

Sự mâu thuẫn trong đánh giá tình báo của Mỹ và Israel về tiến độ hạt nhân của Iran càng khiến tình hình thêm mù mờ. Thượng nghị sĩ Mark Warner, một thành viên nhóm “Gang of Eight” có cơ hội tiếp cận thông tin mật, cũng thừa nhận: “Tôi không nắm được kế hoạch hay chính sách đối ngoại rõ ràng nào của chính quyền với Iran”. Mặc dù cho rằng mọi thứ mịt mờ nhưng ông Warner vẫn thừa nhận đây là một quyết định khó khăn với tổng thống.

Rõ ràng khả năng Mỹ tham gia tấn công Iran là một hành động nhạy cảm bởi nhiều hệ quả có thể xảy đến. Iran có thể trả đũa nhằm vào các căn cứ và lực lượng Mỹ ở Trung Đông, làn sóng bất ổn nếu chính quyền Tehran sụp đổ? Vậy nên bài toán lợi ích sẽ rất quan trọng với bước đi của chính quyền Tổng thống Trump.

Ngoài ra, sự chuẩn bị của chính quyền ông Trump trong cuộc khủng hoảng này cũng đang bị đặt dấu hỏi. Theo tin tức được đăng tải trên truyền thông Mỹ những ngày qua, nhóm tàu sân bay thứ ba của Mỹ đang tiến về Trung Đông. Tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump được cho là liên tục họp với các cố vấn an ninh quốc gia mỗi ngày.

CNN đưa tin Tổng thống Trump đang xem xét phương án tấn công các mục tiêu then chốt của chương trình hạt nhân Iran nhưng không để bị cuốn vào một cuộc chiến toàn diện. Ông Trump muốn tránh vết xe đổ của những cuộc chiến bất tận như ở Iraq và Afghanistan – điều từng được ông tận dụng để thu hút cử tri hoài nghi xung đột khi tranh cử tổng thống.

Thượng nghị sĩ Elissa Slotkin, cựu nhân viên CIA từng công tác tại Baghdad (Iraq), đã đặt câu hỏi trực tiếp với Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth trong phiên điều trần ngày 18.6: “Ông có kế hoạch nào cho ‘ngày sau đó’ không? Biện pháp bảo vệ lực lượng, sử dụng bộ binh, đánh giá chi phí?”. Nghị sĩ Dân chủ này cũng nhắc lại mình từng chứng kiến những sai lầm tại Iraq và Afghanistan.

Bộ trưởng Hegseth đáp lại: “Chúng tôi có kế hoạch cho mọi thứ, thượng nghị sĩ”, nhưng ông cũng giống Tổng thống Trump, không nêu bất kỳ chi tiết nào.