Đề xuất cho doanh nghiệp tự khai, tự nộp tiền sử dụng đất, tự chịu trách nhiệm

Trên tinh thần Nghị Quyết 66/2025 và Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị, Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM khẳng định, luật Đất đai 2024 có hiệu lực kể từ ngày 1.8.2024 đã giải quyết được rất nhiều công việc quản lý Nhà nước như bồi thường, tính thuế chuyển nhượng bất động sản, giải quyết hồ sơ tồn đọng của các dự án trọng điểm liên quan đến hình thức BT.

Tuy nhiên, cũng có một số vấn đề còn vướng như các dự án bất động sản tính tiền sử dụng đất bổ sung chưa hợp lý, làm giá thuế sử dụng đất tăng cao trong đó có tiền chuyển mục đích sang đất ở của cá nhân, tổ chức tăng phi mã ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất kinh doanh dịch vụ trong nền kinh tế.

Từ đó, nhiều kiến nghị cần phải sửa đổi Nghị định 103/2024, đồng thời điều chỉnh phương thức xây dựng bảng giá đất theo Nghị định 71/2024 cũng có nhiều điều không phù hợp với thực tế xã hội cũng cần điều chỉnh.

Hiện, Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình Thủ tướng về chỉnh sửa Nghị định 103/2024 về mức thu dự kiến tiền chuyển mục đích bằng 30% bảng giá đất trong hạn mức và chỉnh sửa Nghị định 71/2024 về xây dựng bảng giá đất có điều chỉnh hệ số K hàng năm. Đây là cơ sở thiết thực có tính khoa học để hoàn thiện cơ chế pháp luật về đất đai trong giai đoạn tới.

ẢNH: ĐÌNH SƠN

Với kinh nghiệm nghiên cứu trong lĩnh vực hệ số K, tiền sử dụng đất và định mức chi phí vận hành khai thác sử dụng đất một cách hiệu quả, Viện kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM kiến nghị Chính phủ xem xét nên đưa những quy định tỷ lệ phần trăm tiền sử dụng đất phải nộp vào trong luật. Điều này nhằm tạo điều kiện cho UBND cấp tỉnh triển khai ngay mà không phải phụ thuộc vào các yếu tố ngoại biên trong thực hiện luật vì tâm lý e ngại do phụ thuộc tư vấn thẩm định thiếu thông tin dẫn đến không chính xác, tỷ lệ phần trăm quy định trong luật là mức cố định tối đa.

Theo ông Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM, đề xuất này nhằm đi đến và tháo gỡ về việc thực hiện nộp thuế vào ngân sách nhanh chóng và thuận lợi, tránh tình trạng các dự án nợ tiền thuế hàng triệu tỷ đồng như hiện nay và kéo dài hàng chục năm vẫn không giải quyết được.

Đồng thời, kiến nghị Chính phủ xem xét có cơ chế nên giao cho doanh nghiệp tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm về kê khai nộp tiền sử dụng đất trên cơ sở bảng giá đất do UBND cấp tỉnh phê duyệt ban hành mà không cần phụ thuộc tư vấn thẩm định giá và Hội đồng thẩm định giá đất.

Cơ quan thuế chỉ quyết toán số thuế đó thông qua đề xuất của doanh nghiệp trước khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy trình. Trường hợp nộp dư thì cấn trừ sang dự án khác, nộp thiếu thì nộp bổ sung.

Hiện doanh nghiệp đã tự khai tự nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Nếu tiền sử dụng đất doanh nghiệp tự khai, tự nộp được thì sẽ góp phần rất lớn trong phát triển đất nước.

Trong khi đó, bảng giá đất được UBND cấp tỉnh phê duyệt hằng năm đã được đơn vị thẩm định giá tư vấn xây dựng. Vì thế, khi áp dụng để doanh nghiệp tự khai tự nộp tiền thuê đất, giao đất, tiền chuyển mục đích sử dụng đất cho dự án bất động sản là hợp lý, phù hợp quy định pháp luật về đất đai.

Thế nhưng, theo ông Phạm Viết Thuận, để xác thực tỷ lệ phần trăm phải nộp cho từng sự vụ thì nên đưa vào luật Đất đai để điều chỉnh trong kỳ này. Chẳng hạn, thuê đất tỷ lệ thu 0,5% so với bảng giá đất theo luật đất đai 2003, thu tiền thuế khi giao đất tính trên hệ số K do UBND cấp tỉnh xác định so với bảng giá đất đã ban hành. Cùng đó, chuyển mục đích sử dụng đất thu tối đa 30% bảng giá đất, chi tiết miễn giảm đã có trong Nghị định. Việc này vừa cụ thể, vừa giúp cải cách thủ tục hành chính về đất đai vốn rất phức tạp lâu nay.