Tỉ phú Gerard xin chuyển vụ kiện với Đàm Vĩnh Hưng lên tòa liên bang

ẢNH: FBNV, CHỤP MÀN HÌNH

Vụ kiện dân sự giữa nam ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng và tỉ phú Gerard Williams tại California (Mỹ) vừa có một bước ngoặt pháp lý quan trọng và đầy bất ngờ. Mới đây, phía bị đơn – ông Gerard Williams, đã chính thức nộp đơn xin chuyển toàn bộ vụ kiện từ Tòa Thượng thẩm tiểu bang California (tại Orange County, Mỹ) lên hệ thống Tòa án liên bang. Động thái trên không đơn thuần là một sự thay đổi về địa điểm xét xử, mà là một nước đi chiến lược trong cuộc đối đầu pháp lý này.

Mâu thuẫn về nơi cư trú

Trong đơn kiện gốc do Đàm Vĩnh Hưng (nguyên đơn) khởi xướng tại tòa án Orange County, anh đã khai mình là một cư dân (resident) của Orange County, thuộc tiểu bang California (Mỹ). Điều đáng chú ý là trong một vụ kiện khác trước đó do chính Gerard Williams đứng đơn kiện Đàm Vĩnh Hưng, vị tỉ phú này cũng đã khai nhận mình là cư dân của Orange County, California. Như vậy, ở giai đoạn đầu, cả hai bên đều xác nhận mình cùng là cư dân của một quận trong cùng một tiểu bang.

Theo luật pháp Mỹ, điều này mặc định thẩm quyền xét xử thuộc về tòa án tiểu bang nơi vụ việc xảy ra và các bên đang cư trú. Mọi thứ dường như sẽ diễn ra theo trình tự thông thường tại tòa án địa phương.

Tuy nhiên, trong đơn xin chuyển vụ kiện lên tòa liên bang mới đây, ông Gerard Williams đã khai rằng nơi ông coi là nhà thực sự (domicile) là tại Christian County, tiểu bang Missouri (Mỹ). “Domicile” là một thuật ngữ pháp lý quan trọng, không chỉ có nghĩa là nơi ở tạm thời (residence) mà là nơi một người xem là mái nhà vĩnh viễn, là trung tâm của các mối quan hệ gia đình – xã hội và là nơi họ có ý định quay về khi đi xa.

Chưa dừng lại ở đó, phía ông Williams còn đưa ra một lập luận khác khi cho rằng nơi cư trú thật sự của Đàm Vĩnh Hưng không phải là Orange County, bang California (Mỹ), mà là tại địa chỉ trên đường Thất Sơn, khu Bắc Hải, TP.HCM (Việt Nam). Bằng cách này, phía bị đơn đang cố gắng vẽ ra một bức tranh hoàn toàn mới: một bên là công dân tiểu bang Missouri (Gerard Williams) và một bên là công dân nước ngoài (Đàm Vĩnh Hưng).

ẢNH: FBNV

‘Diversity Jurisdiction’ – chìa khóa để mở cánh cửa Tòa liên bang

Tại sao việc thay đổi nơi cư trú lại quan trọng đến vậy? Câu trả lời nằm ở một học thuyết pháp lý gọi là “Diversity Jurisdiction” (tạm dịch: Thẩm quyền tài phán dựa trên sự đa dạng). Hệ thống tư pháp Mỹ có hai hệ thống tòa án song song: tiểu bang và liên bang. Tòa án liên bang chỉ có thẩm quyền đối với một số loại vụ việc nhất định, và “Diversity Jurisdiction” là một trong số đó.

Để một vụ kiện dân sự được xét xử tại tòa liên bang theo diện này, hai điều kiện tiên quyết phải được thỏa mãn: Sự đa dạng về quốc tịch/tiểu bang (Diversity of Citizenship): Các bên trong vụ kiện phải là công dân của các tiểu bang khác nhau. Ví dụ, nguyên đơn là công dân California kiện bị đơn là công dân Texas. Hoặc, một bên là công dân Mỹ và bên còn lại là công dân của một quốc gia khác. Giá trị tranh chấp (Amount in Controversy): mức thiệt hại hoặc số tiền tranh chấp trong vụ kiện phải vượt quá 75.000 USD (khoảng hơn 1,9 tỉ đồng).

Bằng cách tuyên bố mình là công dân Missouri và cho rằng Đàm Vĩnh Hưng là công dân Việt Nam, ông Gerard Williams đang cố gắng kích hoạt chính xác điều kiện “Diversity Jurisdiction”. Nếu lập luận này được tòa chấp nhận, vụ kiện sẽ không còn là cuộc chiến giữa hai cư dân California nữa, mà trở thành một vụ tranh chấp giữa một công dân Missouri và một công dân Việt Nam, hoàn toàn thuộc thẩm quyền của tòa án liên bang.

Lợi thế chiến lược nghiêng về phía bị đơn

ẢNH: TL

Vậy tại sao phía ông Williams lại mong muốn chuyển vụ kiện lên tòa liên bang đến thế? Câu trả lời nằm ở sự khác biệt cốt lõi trong quy tắc xét xử của bồi thẩm đoàn giữa hai hệ thống tòa án, một yếu tố có thể định đoạt thắng thua.

Tại tòa dân sự tiểu bang California, để một nguyên đơn thắng kiện, họ chỉ cần thuyết phục được đa số bồi thẩm đoàn. Cụ thể, chỉ cần 9 trên 12 bồi thẩm viên (tức khoảng 75%) đồng ý rằng nguyên đơn đúng, phán quyết sẽ được thông qua. Điều này tạo ra một ngưỡng chiến thắng tương đối “dễ thở” hơn cho bên đi kiện.

Ngược lại, tại tòa án dân sự liên bang, quy tắc khắc nghiệt hơn rất nhiều. Phán quyết của bồi thẩm đoàn phải là nhất trí (unanimous), trừ khi các bên có thỏa thuận khác từ trước. Điều này có nghĩa là nguyên đơn, trong trường hợp này là Đàm Vĩnh Hưng, phải thuyết phục được toàn bộ bồi thẩm viên (từ 6 đến 12 người). 

Phía bị đơn, ông Gerard Williams, chỉ cần làm cho ít nhất một bồi thẩm viên nghi ngờ hoặc không đồng tình, là đủ để tạo ra một “bồi thẩm đoàn treo hay bế tắc” (hung jury) và tránh được một phán quyết thua cuộc. Rõ ràng, đây là một lợi thế phòng thủ cực lớn. Việc thuyết phục 100% người lạ về quan điểm của mình khó hơn rất nhiều so với việc thuyết phục 75%.

Cuộc chiến pháp lý của Đàm Vĩnh Hưng – Gerard Williams chưa ngã ngũ

ẢNH: TL

Việc ông Williams nộp đơn chỉ là bước khởi đầu cho một cuộc tranh luận mới về mặt thủ tục. Theo một luật sư đang hành nghề tại California, phía Đàm Vĩnh Hưng hoàn toàn có quyền phản đối, nộp một kiến nghị yêu cầu tòa liên bang trả hồ sơ vụ kiện ngược lại cho tòa tiểu bang California (motion to remand).

Bên cạnh đó, bản thân tòa án liên bang cũng có quyền tự mình xem xét và quyết định. Nếu thẩm phán liên bang sau khi xem xét các bằng chứng và lập luận, nhận thấy rằng các điều kiện về “Diversity Jurisdiction” không được đáp ứng một cách xác đáng, họ có thể tự mình ra lệnh trả hồ sơ về cho tòa tiểu bang mà không cần chờ kiến nghị từ phía Đàm Vĩnh Hưng.

Đây không phải là lần đầu tiên ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng vướng vào một vụ kiện tại tòa án liên bang. Khoảng tháng 2 và 3 năm nay, ông Gerard Williams đã đệ đơn lên tòa án liên bang khu vực trung phần California, yêu cầu lấy lời khai của Đàm Vĩnh Hưng. Ông Williams tin rằng Đàm Vĩnh Hưng có thể có thông tin liên quan đến một chiến dịch bôi nhọ ông do một số YouTuber và người dùng Facebook ở Việt Nam thực hiện. Mặc dù ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng không phải là bị đơn trong vụ kiện liên bang đó, luật liên bang vẫn cho phép lấy lời khai của nhân chứng cư trú trong khu vực tài phán của tòa án, đối với một vụ kiện mà nguyên đơn dự định khởi kiện ở nước ngoài.