Nét mới của truyền hình thực tế

Những chương trình như Gia đình Haha, Nhà mình có nhau, Về quê làm giàu… đã mở ra một hướng đi khác biệt: nhẹ nhàng hơn nhưng lại chạm sâu hơn vào trái tim khán giả.

Ảnh: YEAH1

Điểm chung dễ nhận thấy ở những chương trình này là khung cảnh nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa… nơi có thiên nhiên hùng vĩ, văn hóa đậm đà bản sắc và con người dung dị. Qua hành trình của nghệ sĩ, khán giả được cùng “trở về”, không chỉ về địa lý mà còn về cảm xúc, gợi nhắc ký ức tuổi thơ, tình cảm gia đình, lòng biết ơn với cộng đồng, xã hội. Điều đó lý giải vì sao những show này dù không ồn ào truyền thông nhưng vẫn lan tỏa mạnh mẽ, thu hút người xem ở nhiều độ tuổi.

Gia đình Haha là ví dụ tiêu biểu cho chương trình “chữa lành”. Thay vì đặt nghệ sĩ vào những tình huống oái oăm, chương trình để họ tự nhiên hòa nhập với đời sống người dân bản địa. Góc quay chỉn chu, nhạc nền mộc mạc, lời thoại giữ nguyên chất đời thường, giúp chương trình trở thành một “liều thuốc tinh thần” cho người thành thị giữa bộn bề lo toan.

Ảnh: NSX

Tương tự, Về quê làm giàu không chỉ phản ánh nông nghiệp hiện đại mà còn trực tiếp tham gia giải quyết bài toán đầu ra sản phẩm cho người dân. Với mô hình livestream thực chiến – nơi nghệ sĩ vừa học nghề vừa giới thiệu đặc sản bản địa đến người tiêu dùng, chương trình bước đầu chứng minh rằng truyền hình thực tế có thể gắn kết nông thôn với đô thị, nghệ sĩ với nông dân, giải trí với thương mại trong một khuôn khổ sáng tạo.

Để những chương trình truyền hình này không chỉ dừng lại ở hiện tượng ngắn hạn, các nhà sản xuất cần có chiến lược dài hơi và tư duy phát triển nội dung chuyên sâu.

Thứ nhất, cần tránh rơi vào lối mòn “một màu” với những công thức quen thuộc. Việc mở rộng địa bàn ghi hình tới các vùng đất ít được khám phá, khai thác phong tục, lễ hội, nghề truyền thống đặc thù, câu chuyện của từng cộng đồng dân cư sẽ giúp chương trình giữ được sự tò mò, khám phá. Thứ hai, nghệ sĩ tham gia cần được chọn lựa kỹ để phù hợp tinh thần “chân thật, hòa đồng, không ngại lấm bẩn”. Những người có khả năng lắng nghe, tương tác chân thành, đồng cảm với nhân vật địa phương sẽ khiến chương trình không bị hời hợt hay giả tạo. Ngoài ra, cần mở rộng sức sống của chương trình ra ngoài khuôn khổ phát sóng. Việc phát triển các nền tảng tương tác đi kèm (như fanpage, YouTube, TikTok hậu trường, nhóm cộng đồng fan…) sẽ giúp giữ kết nối với khán giả. Những hành động thiết thực như kêu gọi hỗ trợ, gây quỹ cho địa phương, phát triển tour du lịch gắn với chương trình hay chuỗi sản phẩm OCOP sẽ tạo nên giá trị xã hội lâu dài.

Cuối cùng, sự đồng hành từ chính quyền địa phương, doanh nghiệp và tổ chức xã hội là yếu tố sống còn để chương trình không chỉ dừng ở “trải nghiệm truyền hình” mà có thể trở thành cầu nối phát triển bền vững cho vùng đất được nhắc đến. Có thể nói, các chương trình truyền hình thực tế này đang mở ra một xu hướng “tiêu dùng” tinh thần và giải trí mới cho khán giả.