Vì sao có những lỗ hổng lớn trên bầu trời thế giới?

Những vùng cấm bay này thường xảy ra khi có nguy cơ đe dọa đến an toàn của máy bay do các sự kiện trên mặt đất. Xung đột leo thang ở Trung Đông là tình hình toàn cầu mới nhất gây ra lỗ hổng trong luồng không lưu, một tình huống mà các chuyên gia hàng không cho biết đang khiến các hãng hàng không thương mại mất thời gian và tiền bạc khi họ định tuyến lại hoặc hủy chuyến bay.

Đóng cửa không phận

Ngay cả khi được bao bọc trong một ống kim loại ở độ cao 10.000m, hành khách vẫn không thể thoát khỏi sự ràng buộc với các sự kiện diễn ra ở rất xa bên dưới họ. Du lịch toàn cầu thường phụ thuộc vào các vấn đề địa chính trị quốc tế, nhưng không bao giờ nhiều hơn trên bầu trời.

Tuy nhiên, sau khi đối mặt với một loạt các cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine và xa hơn nữa, sự gián đoạn của cuộc chiến đã trở thành một thực tế của cuộc sống mà các hãng hàng không đã trở nên thành thạo trong việc giải quyết.

ẢNH: CNN

“Việc đóng cửa không phận đã trở nên khá phổ biến”, Brendan Sobie, cố vấn hàng không có trụ sở tại Singapore cho biết.

“Gần như các hãng hàng không phải điều hướng”, ông nói với CNN, đề cập đến sự bùng phát căng thẳng gần đây giữa Ấn Độ và Pakistan, các cuộc không kích của Israel và Iran vào năm ngoái và xung đột ở Ukraine chỉ là một số sự kiện do con người gây ra đã làm gián đoạn hoạt động hàng không trong những năm gần đây, bên cạnh thiên tai – đặc biệt là núi lửa.

Vẫn còn một số lưu lượng hàng không quốc tế trên Nga, nhưng chủ yếu bao gồm các hãng hàng không Trung Quốc như Air China, Xiamen Air hoặc Cathay Pacific. Không phận Nga giáp với Ukraine đã bị đóng cửa đối với tất cả các hãng hàng không thương mại kể từ khi bắt đầu xung đột, vì vậy các tuyến bay châu Âu của Trung Quốc chủ yếu đi vào hoặc đi ra phía trên biển Baltic, gần St. Petersburg.

“Các hãng hàng không có các phòng ban liên tục xem xét các vấn đề về không phận và đánh giá rủi ro”, Sobie cho biết, đồng thời nói thêm rằng mỗi hãng hàng không có các biến số khác nhau về cách họ hoạt động.

“Ngay cả không phận mở, một số hãng hàng không có thể coi là không an toàn” và định tuyến lại cho phù hợp, ông cho biết.

ẢNH: BLOOMBERG

Quá trình định tuyến lại thường liên quan đến việc chuyển hướng đáng kể. Phi công phải có khả năng bay đủ xa khỏi vùng nguy hiểm để các điều kiện thời tiết bất ngờ không vô tình đẩy họ vượt quá giới hạn hoặc các cuộc khủng hoảng trên máy bay buộc họ phải hạ cánh khẩn cấp ở sai địa điểm.

Đặc biệt trong thời đại chiến tranh mạng, ngày càng có nguy cơ gây nhiễu hoặc giả mạo GPS xung quanh vùng chiến sự – với các hệ thống định vị vệ tinh có nguy cơ bị lừa để hiển thị các vị trí sai.

Tăng chi phí và đầy rủi ro cho máy bay

Bất kể hãng hàng không nào, việc gián đoạn chuyến bay đều tốn kém rất nhiều tiền, Tony Stanton, Giám đốc tư vấn của Strategic Air tại Úc cho biết.

Ví dụ, xung đột hiện tại ở Iran và Israel đang buộc các hãng hàng không phải tăng thêm hai giờ cho các chuyến bay thẳng từ London đến Hồng Kông.

Ngay cả đối với các máy bay đường dài tương đối hiệu quả như Boeing 777 hoặc Airbus A350, điều đó có nghĩa là sử dụng nhiều nhiên liệu hơn đáng kể. “Để hiểu rõ hơn, một chiếc B777 đốt khoảng 7.000 USD cho một giờ nhiên liệu theo ước tính sơ bộ”, Stanton cho biết.

Bên cạnh nhiên liệu, các hãng hàng không có thể thấy chi phí tăng thêm cho thời gian của phi hành đoàn, các khoản phí mới để bay qua không phận khác cũng như doanh thu bị mất do chậm trễ và hủy chuyến.

Và những khoản lỗ đó không thể nhanh chóng được bù đắp vì hầu hết hành khách đã đặt vé trước nhiều tuần hoặc nhiều tháng so với vụ việc gây ra vấn đề.

Trong khi xung đột Trung Đông hiện tại đã khiến các chuyến bay thương mại đến Iran và Israel dừng hoàn toàn, các hãng hàng không từng bay qua các điểm đến đó đang phải thay đổi tuyến bay.

Stanton cho biết, nhiều chuyến bay vốn bay qua không phận Iran, Iraq, Jordan hoặc Israel đang phải chuyển hướng sang các hành lang bay qua Ả Rập Xê Út, Ai Cập và lên Thổ Nhĩ Kỳ. FlightRadar24 cho thấy rõ ràng rằng, lưu lượng hàng không hiện đang bị ép vào hai hành lang hẹp, đặc biệt là hành lang ở phía nam các khu vực xung đột. Và dĩ nhiên, mất nhiều thời gian và tiền bạc hơn.

ẢNH: CNN

Điều đó cũng có nghĩa là nhiều công việc hơn cho các nhân viên kiểm soát không lưu, những người đang đưa nhiều máy bay hơn vào những không gian nhỏ hơn.

Nhưng chưa hết, rủi ro có thể xảy ra khi bay qua một số vùng không phận nhất định đã được nêu rõ ràng vào tháng 7 năm 2014 khi chuyến bay 17 của Malaysia Airlines, trên đường từ Amsterdam đến Kuala Lumpur, bị bắn hạ bởi một tên lửa đất đối không phóng từ một khu vực của Ukraine do phiến quân thân Nga kiểm soát. Sự cố này đã cướp đi sinh mạng của tất cả 298 người trên máy bay.

Ngoài ra, các hãng hàng không còn lo sợ việc không chắc chắn về thời điểm kết thúc xung đột. Ví dụ, xung đột ở Ukraine bắt đầu vào tháng 2 năm 2022 và các thay đổi và hủy chuyến bay do căng thẳng gây ra vẫn còn hiệu lực.